Na stronach Rządowego Centrum Legislacji dostępny jest projekt ustawy zmieniającej wprowadzającej szereg zmian w podatku CIT z początkiem 2023 r., między innymi w zakresie podatku minimalnego, które to przepisy – choć istniejące już od 2022 r. w Ustawie CIT – w praktyce wejdą w życie dopiero od 1 stycznia 2023 r. Warto przyjrzeć się zmienionym regułom gry już teraz i sprawdzić, jakich podatników będzie ostatecznie dotyczył podatek minimalny oraz ile wyniesie.
Poniższy tekst został przygotowany w oparciu o projekt z
dnia 27 czerwca 2022 r. Obecnie projekt jest na etapie konsultacji.
Udostępnij wpis:
Podstawowe założenia podatku minimalnego do końca 2022 r. (art. 24ca Ustawy CIT)
Podatek minimalny jest rozwiązaniem, które w swoich założeniach ma dotyczyć podatników CIT (spółek, PGK, a także zagranicznych zakładów zlokalizowanych w Polsce), którzy w ramach działalności operacyjnej (1) ponoszą stratę lub (2) osiągają dochód, ale osiągają przy tym niski wskaźnik rentowności mierzony udziałem kwoty dochodu w kwocie przychodu (obecnie współczynnik ustalono na poziomie 1%). Jak tłumaczy projektodawca w uzasadnieniu do projektu komentowanej ustawy, rozwiązanie to miało służyć ograniczeniu działań optymalizacyjnych, a także nieuzasadnionego wspierania pozycji biznesowej największych korporacji, z równoczesnym zmniejszeniem bariery wejścia na rynek dla nowych przedsiębiorstw.
Początkowo podatek minimalny był ogłaszany podatkiem, który miał uderzyć przede wszystkim w największych podatników, głównie korporacji z zagranicznym kapitałem. Nie znajdywało to jednak pokrycia w treści przepisów, a czy obecnie procedowany projekt ustawy zmienia ten stan rzeczy istotnie, to temat na osobną dyskusję.
Podatek ten ma wynosić 10% podstawy opodatkowania obliczanej w dość specyficzny sposób, jako suma kilku elementów:
- określonej części przychodów (obecnie 4%) przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych,
- określoną część kosztów finansowania dłużnego ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych (nadwyżka tych kosztów ponad 30% podatkowej EBITDA),
- wartość podatku odroczonego od ujawnionych wartości niematerialnych i prawnych w zakresie, w jakim skutkuje ona zwiększeniem zysku brutto albo zmniejszeniem straty brutto,
- określona część kosztów usług niematerialnych ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych lub podmiotów z rajów podatkowych (nadwyżka tych kosztów ponad 5% podatkowej EBITDA + 3 mln zł).
Kwota zapłaconego za dany rok podatku minimalnego ma podlegać odliczeniu od podatku CIT obliczanego na zasadach ogólnych. Podatek minimalny ma być rozliczany w zeznaniu rocznym. w praktyce zatem, podatek minimalny będzie musiał zostać zapłacony po zakończeniu roku, jeżeli okaże się, że podatek obliczony na zasadach ogólnych jest niższy od kwoty obliczonego podatku minimalnego.
Krytyka podatku minimalnego w zaproponowanym kształcie dotyczyła kilku kwestii, między innymi jego przyjętej wysokości, która nie uwzględnia specyfiki działalności niektórych podmiotów osiągających niskie marże z uwagi na przyjęty model biznesowy lub branżę, w jakiej funkcjonują. Ponadto, przepisy nie uwzględniały w żaden sposób tego, że osiągnięcie w danym roku straty czy niskiego dochodu może nie wiązać się z działaniami optymalizacyjnymi (tym, że wypłaty do powiązanych podmiotów zagranicznych są ujęte w kosztach, co obniża wynik podatkowy), tylko mogą wynikać z pogorszenia sytuacji ekonomicznej wywołanego spadkiem przychodów, wzrostem kosztów etc. – w takim przypadku obciążenie takich podmiotów dodatkowym podatkiem z tytułu osiągniętej straty tylko pogarszałoby ich sytuację. Co więcej, sposób kalkulacji podatku minimalnego też nie wydaje się najprostszy, przynajmniej na pierwszy rzut oka.
Zaproponowane zmiany od 2023 r. - podatek minimalny
Obecnie konsultowany projekt ustawy zmieniającej poszerza katalog podmiotów wyłączonych z omawianych regulacji, zmienia pewne parametry przyjmowane do obliczenia podstawy opodatkowania (co do zasady na korzyść podatników), jak również dodaje możliwość wyboru uproszczonego sposobu podstawy opodatkowania.
Zaproponowane zmiany na obecnym etapie obejmują:
- Zwolnienie z podatku minimalnego dochodów osiągniętych w 2022 r., czyli w praktyce odroczenie rozpoczęcia stosowania przepisów do stycznia 2023 r.;
- Rozszerzenie katalogu podmiotów wyłączonych z podatku minimalnego i modyfikacje niektórych warunków – przede wszystkim wyłączenie małych podatników z podatku minimalnego;
- Złagodzenie warunku do objęcia podatkiem minimalnym dotyczącego poziomu rentowności poprzez podwyższenie wskaźnika z 1% do 2%;
- Rozszerzenie katalogu kosztów nieuwzględnianych przy ustalaniu straty i dochodu na potrzeby podatku minimalnego, m. in. o opłaty leasingowe, wzrost kosztów wynagrodzeń i kosztów energii elektrycznej;
- Zmiany parametrów branych pod uwagę przy ustalaniu podstawy opodatkowania podatkiem minimalnym;
- Wprowadzenie możliwości wyboru alternatywnej metody ustalania podstawy opodatkowania podatkiem minimalnym na poziomie 4% przychodów ze źródła przychodów innych niż zyski kapitałowe.
Projekt ustawy jest obecnie na etapie opiniowania, tak więc jest możliwe, że projekt zmian w przedstawionym kształcie ulegnie jeszcze zmianie.
